Zanim przystąpimy do zbadania, jak we właściwy sposób czytać i rozumieć Pismo Święte, dobrze jest zastanowić się nad następujacymi zasadami.

1.         Czytaj Pismo Święte

Wydaje się logicznym, że należy czytać księgę, którą studiujesz. Jednak wielu chrześcijan mówi o Biblii, czyta książki o Biblii, ale zapomina czytać jej samej. Poświęca się większość czasu czytaniu innych książek o Biblii, a już nie ma czasu na czytanie samego Słowa Bożego. Powinieneś zacząć od czytania samej Biblii. Nawet jeśli nie od razu wszystko rozumiesz, co czytasz, czytaj dalej.

2.         Interpretacja Pisma Świętego jest możliwa

Interpretacja i rozumienie Biblii nie jest czymś magicznym lub niemożliwym, ponieważ została napisana w normalnym codziennym języku tego czasu. Bóg objawił się, abyśmy mogli Go poznać. To ma tylko sens, jeśli Bóg objawia się w sposób dla nas zrozumiały.

Nauczyć się interpretowania Biblii nie oznacza, że uczysz się tajnych metod, lub szukasz jakiegoś tajnego kodu w tekście. Interpretacja Pisma Świętego jest niczym innym, niż rozumieniem go we właściwy sposób.

3.         Źródła informacji w tekście

Każdy, kto stara się zrozumieć tekst, posiada tylko cztery źródła informacji o tekście:

Znaczenie pojedynczych wyrazów i zdań

Ważnym jest, aby dobrze zrozumieć znaczenie wyrazu w konkretnym miejscu. Wyraz może mieć więcej znaczeń, ale przy normalnym użyciu języka, znaczenie zdań i wyrazów jest dla nas jasne i rozumiemy, co tekst chce komunikować. Gdyby tak nie było, komunikacja stałaby się niemożliwa.

Miejsce w kontekście

Każdy wyraz i zdanie ma konkretne i celowe miejsce w kontekście, jest związane z poprzednimi i następującymi wyrazami i zdaniami. Ważnym jest, aby zrozumieć, w jaki sposób jest związane z resztą tekstu.

Nauczanie Biblii w całości

Wierzymy, że całe Pismo Święte jest nieomylnym Słowem Bożym, które tworzy jedność i nie zaprzecza sobie. Ważnym jest, aby zrozumieć przesłanie całej Biblii, by móc rozumieć konkretny tekst we właściwy sposób. Tekst, który badamy, nigdy nie może być sprzeczny z resztą Biblii.

Informacje dotyczące tła historycznego i kulturowego

Dodatkowe informacje dotyczące tła historycznego i kulturowego są często pomocne, ale nie są konieczne do zrozumienia tekstu. Dobrze jest posiadać wiarygodny podręcznik lub słownik, który daje te informacje a także atlas biblijny. Jednak wiele publikacji (książki, Internet) na ten temat jest spekulacyjnych, niewiarygodnych i nie pomaga lub nawet prowadzi w złym kierunku.

4.         Argumenty broniące interpretacji

Teksty Biblii zostają interpretowane i zastosowane na różne sposoby. Dlatego ważnym jest, abyś miał dobre i jasne argumenty broniące twojej interpretacji. Nie jest pomocnym, tylko powtarzanie opinii innych, należy rozumieć argumenty dla swej opinii. Nie jest pomocnym twierdzić „Moim zdaniem tekst znaczy…”, lecz raczej powinieneś podać jasne (obiektywne) argumenty, dlaczego uważasz, że takie jest znaczenie tekstu. Jeżeli masz argumenty na swoją interpretację, lepiej ją rozumiesz.

5.         Tekst ma tylko jedno znaczenie

Każdy tekst ma normalnie tylko jedno znaczenie, chociaż zastosowań może być więcej. Komunikacja ma tylko sens, jeśli jest jednoznaczna i można zrozumieć znaczenie. Nie jest możliwym, że tekst ma jednocześnie dwa przeciwne znaczenia. Np. nie jest możliwym, że Biblia naucza jednocześnie wiecznej predestynacji oraz wolnej woli człowieka w sprawie zbawienia. Istnieją teksty, które mają podwójne znaczenie, jak np. w sytuacji gry słów, ironii itp. Jednak wtedy dodatkowe znaczenie jest częścią znaczenia.

Każdy raz, kiedy apostołowie wyjaśniają tekst ze Starego Testamentu, podkreślają, że tekst ma tylko jedno znaczenie (por. np. 1 Kor. 5,9; Gal. 3,16; Mt. 5,21).

6.         Gatunek literacki

Biblia napisana została w różnych gatunkach literackich, jak np. narracja (opowieść), poezja, literatura mądrościowa, proroctwa, list, lub literatura apokaliptyczna. Wszystko jest Słowem Bożym i naucza nas (2 Tym. 3,16). Musimy mieć świadomość, w jakim gatunku literackim napisany jest dany tekst, tylko wtedy możemy rozumieć go we właściwy sposób. Prawda Boża zostaje różnymi sposobami przekazana w opowieściach, w tekstach prorockich czy w poezji.

Przypowieści są radami, nie są obietnicami, które zawsze się spełniają. Np. Przyp. 10:4 nie oznacza, że leniwy nigdy nie będzie bogatym.

Narracja opowiada to, co się działo, ale nie jest tylko neutralnym przekazaniem faktów. Każdy, kto odpowiada coś, wybiera to, co opowiada, a co nie, opowiadając z pewnej perspektywy itd. Opowieść w Biblii nie oznacza, że to, co zostało odpowiedziane jest dobre i godne naśladowania, często Biblia opowiada o grzesznym zachowaniu człowieka i tego konsekwencjach. Biblia np. nie uczy, że ofiara Jefty była dobra (Sę 11), tak samo jak Jn. 2,10 nie oznacza, że pijaństwo jest dobre.

Gatunki literackie w Biblii pokazują podobieństwa do gatunków literackich w literaturze pozabiblijnej, ale należy mieć świadomość, że też istnieją różnice.

7.         Tło historyczne i kulturowe

Biblia została napisana w innej kulturze i w innym okresie historycznym. Aspekty historyczne, geograficzne i polityczne mają znaczenie dla sytuacji autora lub pierwszych słuchaczy i dlatego też dla naszej interpretacji.

Aby rozumieć pewne teksty potrzebujemy więcej informacji, które czasami znajdujemy w innych miejscach Biblii. Np. czytając o święcie Paschy w Nowym Testamencie, należy szukać znaczenia i tła tego święta w Starym Testamencie. Aby lepiej zrozumieć 40-dniowy pobyt Jezusa na pustyni (Mat. 4), pomocna jest znajomość faktów i znaczenia 40-letniej wędrówki Izraela po pustyni.

Czasami wiedza pozabiblijna (historia, archeologia, tło kulturowe) pomoże nam lepiej zrozumieć, ale nigdy nie może mieć decydującego znaczenia w interpretacji. Można rozumieć Biblię bez wiedzy pozabiblijnej.

Ważnym też jest, aby rozumieć w którym momencie historii zbawienia to, co opisane, ma miejsce.

Potrzebne nam są informacje, które podaje sama Biblia. Np. nie można zrozumieć sądu nad narodami w księgach prorockich, jeśli nic nie wiemy o historii Izraela związanej z tymi narodami, o czym  czytamy w innych miejscach Biblii.

Dla dobrej interpretacji znaczenie ma nasza wiedza o tym, że prorok Amos prorokował przed wygnaniem babilońskim a prorok Ageusz prorokował po powrocie z wygnania. Wiedząc, jak wyglądało i funkcjonowało oczekiwanie Mesjasza w Izraelu, można zrozumieć, dlaczego Izrael reagował w taki a nie inny sposób na Jana Chrzciciela i Jezusa.

Rozumiejąc różnice miedzy miastami Koryntem a Filipią, lepiej rozumie się listy Apostoła Pawła do zborów w tych miastach.

Tak samo pomocna jest podstawowa znajomość topografii i geografii ziem wymienianych w Biblii. Jeśli Biblia pisze o górach wokół Jeruzalem, należy pamiętać, że to nie są góry Tatry, lecz raczej pagórki (do ok. 900 m n.p.m.).

Temat ten jest bardziej obszernie wyjaśniony na naszej stronie internetowej.

8.         Kontekst

Istotne w interpretacji jest badanie i uwzględnianie kontekstu literackiego. Bez kontekstu wyraz lub zdanie może mieć różne znaczenia, ale w swoim konkretnym kontekście otrzymuje swoje konkretne znaczenie (o tym więcej w tekście o studium słów, który można znaleźć na stronie internetowej).

Dlatego należy każdy tekst czytać w jego kontekście: zdanie, akapit, rozdział lub część księgi, cała księga, cała Biblia.

Wiele błędów w interpretacji powstaje w związku z tym, że czytelnik wyrwał dany tekst z kontekstu, i nadał w ten sposób znaczenie, które mu pasowało.

Przy czytaniu należy pamiętać, że podział na wersety, akapity i rozdziały nie jest oryginalny, lecz powstał dopiero w średniowieczu. Tekst podzielony jest nieraz w niewłaściwy sposób.

9.         Aprobacja lub opis

Zwróć uwagę na to, czy tekst aprobuje czyny opisane czy nie. Biblia opisuje, jak Jakub oszukał swego brata i ojca (I Mj. 27,19. 24), ale nie twierdzi, że to było dobre. Tekst opisuje, jak Rahab kłamała, aby chronić szpiegów (Joz. 2,4-6), ale nie twierdzi, że można kłamać w takich sytuacjach.

Biblia jasno uczy, co jest dobre a co nie, ale musimy dobrze czytać i rozróżniać opisy od ocen.

10.     Niebezpieczeństwo generalizowania

Należy być ostrożnym, aby nie generalizować, co Biblii mówi, czyli stosować konkretny tekst do konkretnej sytuacji w sposób, jaki nam pasuje, ale niekoniecznie jest zgodny z jego przesłaniem.

Zbyt często zdarza się, że ktoś bierze tekst z Biblii i bez dalszego zastanawiania się stosuje go do konkretnej sytuacji. Np. ostre słowa Jezusa skierowane do faryzeuszów (np. Mt. 23,27-28) zostają zastosowane do przywódców w Kościele dzisiaj, sugerując przez to, że wszyscy są jak faryzeusze. Należy jednak pamiętać, że faryzeusze byli nienawróconymi, a zastosowanie bezpośrednio tych słów Jezusa do wszystkich przywódców sugeruje, że są nienawróconymi. Nie jest to przesłanie tekstu.

Kontekst wyjaśnia konkretne znaczenie tekstu. Zastosowanie bez dalszego badania znaczenia, oznacza złamanie podstawowych zasad interpretacji. W ten sposób Biblia może wszystko powiedzieć, co nam pasuje, ale jest to niewłaściwe i niepoważne traktowanie Słowa Bożego, które w wielu przypadkach zniekształca przesłanie Biblii.

11.     Czytanie w kontekście kościelnym

Mimo współczesnego indywidualizmu, który niestety też wkroczył do kościołów, Bóg stworzył człowieka tak, że potrzebuje relacji z innymi. Biblia wyraźnie naucza, że każdy wierzący powinien być aktywnym członkiem konkretnego, lokalnego kościoła/zboru, będąc lokalnym wyrazem Ciała Chrystusa. To implikuje też, że zawsze czytamy Pismo Święte w kontekście kościelnym. Pychą jest uważać, że nie potrzebujemy Kościoła, aby rozumieć Biblię we właściwy sposób. Historia Kościoła daje wiele przykładów ludzi i grup, którzy odłączyli się od kościoła i doszli do niewłaściwej interpretacji, skutkiem tego było fałszywe nauczanie oraz powstanie różnych sekt. Czytanie w kontekście kościelnym chroni przed fałszywą interpretacją oraz niebiblijnym fundamentalizmem. Ochrania przed interpretacją, jaką można często spotkać w zborach, na zasadzie: „Ja myślę, że tekst oznacza to,” lub: „ja wnioskuje dla siebie…” itp. Biblia nie ma innego znaczenia dla poszczególnych osób, przesłanie Biblii jest wyraźne i jednoznaczne.

Oznacza to też, że czytamy pod nadzorem pastorów, starszych i nauczycieli, których Bóg dał Kościołowi i bez których kościół nie może funkcjonować poprawnie (Rz. 12,7; Ef. 4,11-18), co oczywiście też nie oznacza, że nie można nigdy krytykować pastorów, gdyż nie są nieomylni.

12.     Modlitwa

Studiowanie Biblii nie jest studiowaniem jakiejkolwiek innej książki. To Słowo Boże i studiowanie go jest sprawą duchową. Tak, jak Psalmista prosił o to, aby Duch Święty otworzył mu oczy, tak i my powinniśmy o to prosić (Ps. 119,18). Nienawrócona osoba nie jest w stanie zrozumieć spraw duchowych, jeśli Duch Święty nie otworzy oczu i serca (1 Kor. 2,14).

Dlatego regularna modlitwa powinna być częścią procesu interpretowania. Często kiedy walczymy z trudnym tekstem, Duch Święty sam otwiera nam oczy, abyśmy rozumieli.

Towarzyszy temu życie w świętości. Problemem w Koryncie było, że Koryntianie nie traktowali świętości poważne, dlatego Apostoł Paweł traktował ich jak dzieci, ponieważ nie byli w stanie tego rozumieć (1 Kor. 3,1-3).

Te podstawowe zasady są pomocne i fundamentalne. Należy mieć świadomość ich powagi, zanim zaczniemy w praktyczny i konkretny sposób studiować i interpretować Pismo Święte.

Petrus Snoeijer, Augustinus 52