Kto może uczestniczyć w Wieczerzy Pańskiej?
W Nowym Testamencie nie znajdujemy dokładnych, wyraźnych wskazań, kto może uczestniczyć w Wieczerzy Pańskiej. Pewne wskazówki znajdujemy w 1 Koryntian 11.
Tekst mówi o godnym uczestniczeniu, co często w historii Kościoła było źle rozumiane, powodując, że wielu chrześcijan nie uczestniczyło w Wieczerzy z obawy, że są tego niegodnymi (por. także Studium Biblijne na stronie 4)
Wieczerza Pańska oznacza głoszenie śmierci Jezusa Chrystusa, co implikuje, że uczestniczący powinien w to wierzyć. Konieczna jest więc wiara w Jezusa Chrystusa jako Zbawiciela, który umarł za nasze grzechy, dając nam pojednanie z Bogiem i przebaczenie grzechów.
Wiara nie ogranicza się do wyznawania pewnych doktryn jako prawdy; nie ogranicza się tylko do faktu, że zostałem ochrzczony i jestem członkiem Kościoła. Wiara nie oznacza tylko intelektualnego przyjmowania Bożych prawd (choć jest to z pewnością częścią wiary).
Wiara jest uznaniem za prawdę obietnic i głoszenia Pisma Świętego, ale podstawowym elementem wiary jest osobista relacja wierzącego z Bogiem w Chrystusie.
Wiele Kościołów wymaga, aby mający uczestniczyć w Wieczerzy wpierw był ochrzczony. Nie znajdujemy takiego wymagania bezpośrednio w Biblii, ale z drugiej strony Biblia zakłada, że każdy (nowy) członek Kościoła (lokalnego zboru) jest ochrzczony. Wieczerza Pańska nie jest powszechnie dostępna dla każdego, kto znajduje się na nabożeństwie. Jest ona dla wierzących, którzy należą do Chrystusa, a jeśli ktoś należy do Chrystusa, należy jednocześnie do Kościoła, który jest Jego Ciałem. Chrzest jest (między innymi) znakiem tej przynależności. Niewierzący więc nie może uczestniczyć w Wieczerzy Pańskiej.
Dlatego zazwyczaj osoba uczestnicząca jest ochrzczona, ale na podstawie Słowa Bożego nie można stwierdzić, że wierzący, który jeszcze nie został ochrzczony, nie może uczestniczyć. Jest rzeczą ważną, aby podczas nabożeństwa nauczać o znaczeniu Wieczerzy Pańskiej i pozostawić wierzącemu decyzję o uczestniczeniu.
Czy Kościół lub zbór może wykluczyć ludzi z uczestnictwa w Wieczerzy Pańskiej?
Apostoł Paweł wspomina o pewnych członkach Kościoła, którzy zgrzeszyli i pozostawali w grzechu, nie chcąc się nawrócić. Apostoł nakazuje wykluczenie ich z Kościoła (1 Koryntian 5,1-5), ze wspólnoty Chrystusa, więc równocześnie z uczestnictwa w posiłku wspólnotowym, którym jest Wieczerza Pańska.
Kościół powinien sprawować dyscyplinę kościelną, choć z wielką ostrożnością; zbyt często Kościoły w historii nadużywały dyscypliny i zbyt szybko i łatwo ekskomunikowały swoich członków.
Od którego wieku życia można uczestniczyć w Wieczerzy Pańskiej?
Biblia nie określa granicy wieku, od którego można uczestniczyć w Wieczerzy. Jednak w 1 Koryntian 11,29 czytamy, że uczestniczący powinien być w stanie rozróżnić Ciało Pańskie, czyli Kościół, co zakłada posiadanie pewnej sprawności intelektualnej (por. także Studium Biblijne na stronie 4).
Czy w takim razie ludzie np. z upośledzeniem umysłowym mogą uczestniczyć w Wieczerzy ? Czy tacy ludzie mogą wierzyć ? Są oni w stanie wierzyć, choć na pewno nie w taki sposób jak ludzie umysłowo sprawni, ale nie mamy prawa umniejszać ich wiary. Podobnie 5-letnie dziecko z pewnością może wierzyć w Jezusa Chrystusa jako Zbawiciela. Oczywiście, jego wiara rozwija się z wiekiem (przynajmniej powinna), ale nie możemy uznać jej za wiarę gorszej jakości.
Kościół powinien być łaskawy i wykazać się mądrością. Skoro samo Słowo Boże nie daje nam wyraźnych warunków wieku lub intelektu, Kościół powinien zachować ostrożność.
Kto może udzielać wieczerzy Pańskiej?
Także na ten temat Biblia nie wypowiada się w sposób bezpośredni.
W Nowym Testamencie jasnym jest, że Wieczerza Pańska nie jest sprawą prywatną, lecz wspólnotową (por. 1 Koryntian 10 i 11). Kościół jest odpowiedzialny za prawidłowe sprawowanie Wieczerzy Pańskiej. Starsi (i pastorzy, którzy też są starszymi) są duchowymi przywódcami lokalnego Kościoła, są odpowiedzialni za biblijne nauczanie i praktyki zboru, czyli też za sakramenty.
Tradycja reformowana i luterańska uczy, że tylko pastorzy mogą sprawować Wieczerzę Pańską, podczas niedzielnego czy świątecznego nabożeństwa. Biblia jednak nie określa precyzyjnie, kto może sprawować Wieczerzę. Dlatego można wnioskować, że Biblia daje w tej sprawie pewną wolność.
Biblia nie określa także jasno jak często należy obchodzić Wieczerzę i czy można ją sprawować tylko podczas niedzielnego nabożeństwa. Można zatem sądzić, że może to mieć miejsce także podczas innych spotkań wierzących chrześcijan.
Czytając Nowy Testament mamy wrażenie, że wierzący mogli uczestniczyć w Wieczerzy tak często, jak chcieli i też nie koniecznie tylko podczas niedzielnego nabożeństwa. Pierwsi chrześcijanie obchodzili wspólnie Wieczerzę Pańską, podczas wspólnych spotkań (przed lub po pracy) w domach prywatnych, często podczas normalnego posiłku.
Pedro Snoeijer
Augustinus nr. 27