Należy zwrócić uwagę na to, że modlitwa mówi Ojcze nasz, a nie ‘ojcze mój’. W Psalmach często Psalmista zwraca się do Boga wołając ‘Boże mój’. Ta indywidualna relacja z Bogiem nadal istnieje i jest ważna. Istotną jest jednak też społeczność z braćmi i siostrami, którą mamy w Jezusie Chrystusie, przez którego możemy nazywać Boga Ojcem. On jest Ojcem naszej rodziny w Chrystusie.

Należy pamiętać o tym, że Bóg jako Ojciec jest bardzo ważny w Biblii, ale nie jest to jedyny obraz Boga. Znajdujemy też żeńskie obrazy Boga. Wierzący narodził się z Boga (1 Jn 3,9, por. V Mj/Pwt 32,18). Izajasz mówi o Bogu jako matce, która karmi i pociesza (Iz. 66,10-14). Czytamy o Bogu, który gromadzi swoje dzieci jak kwoka gromadzi swoje pisklęta (Łk 13,34; por. Iz. 31,5; Ps. 91,4). Bóg jest za wielki, aby móc Go opisać używając tylko jednego lub kilku obrazów.

W Nowym Testamencie jednak mówienie o Bogu jako Ojcu jest podstawowe, dlatego nie możemy w żadnym przypadku odrzucić tego, gdyż jest to nauczanie samego Jezusa Chrystusa.

Wierzący jest w Chrystusie (2 Kor. 5,17; Rz. 8,1). Jeżeli jesteśmy złączeni z Chrystusem, jesteśmy w Chrystusie (Rz. 8,32; 1 Jn 1,3) i mamy udział we wszystkich Jego dziełach. Oznacza to, że ponieważ Bóg jest Ojcem Jezusa, to jest także naszym Ojcem.

Jeżeli nazywamy Boga naszym Ojcem, uznajemy i wierzymy, że On zwyciężył nad faraonem i wyprowadził Izrael przez Morze Czerwone, i tak samo zwyciężył w Chrystusie nad śmiercią i dał nam nowe życie w Nim – to wszystko przez swą ogromną miłość.

Czy w Starym Testamencie Bóg jest już nazywany Ojcem?

Pierwszy raz czytamy o Bogu - jako Ojcu - w Księdze Wyjścia. Mojżesz ma w imieniu Boga mówić do Faraona:

Tak mówi Pan: Moim synem pierworodnym jest Izrael. Mówię do ciebie: Wypuść syna mojego, aby mi służył. Jeśli będziesz się wzbraniał od wypuszczenia go, Ja zabiję twego syna pierworodnego (II Mj/Wj. 4,22-23).

W tym tekście czytamy o konfrontacji między dwoma ojcami: Bóg, Ojciec Izraela, oraz faraon, który też ma syna. Który ojciec okazuje się silniejszy? Ojciec faraon, który trzyma syna Boga Ojca w niewoli, czy Bóg Ojciec, który grozi zabiciem syna faraona.

Wiemy, że Bóg Ojciec jest silniejszy, On wyzwolił Izraela, swego syna pierworodnego z niewoli. Niewolnicy stają się synami najwyższego Boga. Dlatego nazwanie Boga Ojcem oznacza nadzieję wyzwolenia.

Izajasz mówi też bardzo wyraźnie: Ty wszak jesteś naszym ojcem, gdyż Abraham nas nie zna, a Izrael nas nie uznaje! Ty, Panie, jesteś naszym ojcem i naszym Odkupicielem. To jest Twoje Imię od wieków (Iz. 63,16, por. V Mj/Pwt 32,6; Iz. 64,8 i Jer. 3,16-19).

Nie Abraham jest prawdziwym ojcem Izraela, lecz sam Bóg Stworzyciel. Oznacza to, że Izrael nie jest przede wszystkim narodem fizycznym, grupą etniczną, lecz narodem duchowym, społecznością. Kontekst słów Izajasza mówi o tym jak Bóg Ojciec wybawił Izrael z Egiptu. Ten tekst też mówi o przyszłym zebraniu ludzi ze wszystkich narodów, którzy będą służyli Panu Bogu.

Tak jak w Księdze Wyjścia, także tutaj widzimy, że Bóg Ojciec jest Odkupicielem, Zbawcą.

W Księdze Jeremiasza czytamy także, że Bóg jest ojcem dla Izraela (Jer. 31,7-9). Tekst ten przypomina o tekście z Księgi Wyjścia, mówiącym o Bogu Ojcu, który wyzwolił swego pierworodnego syna Izraela. Ten tekst w jasny sposób łączy zbawienie (nowe wyjście z Egiptu) z Bogiem jako Ojcem. Powodem sprowadzenia swojego ludu do domu jest to, że On jest Ojcem, a Efraim jego pierworodnym synem. Kontekst tego fragmentu mówi o nadejściu Mesjasza, który zgromadzi lud Izraela, oznaczając powstanie „nowego przymierza” będącego większym większe od przymierza Mojżeszowego (Jer. 30,1-8. 18-21; 31,31-33).

Miłość ojca jest powodem wybawienia Izraela z Egiptu, a także zbawienia ludzi przez Chrystusa. Kochający Ojciec pragnie sprowadzić ich do obiecanej ziemi, do Królestwa Bożego. Miłość Ojca jest tak wielka, że obejmuje nie tylko zbawienie Izraela, ale także pogan.

Czy wyraz abba oznacza tata?

Wyraz abba jest aramejskim słowem oznaczającym ojca. Jezus rozmawiał z uczniami po aramejsku, stanowiącym codzienny język Żydów w Palestynie w I wieku n.e. (hebrajski był językiem synagogi, grecki był językiem handlu, a łacina była językiem urzędowym).

Niektórzy chrześcijanie uważają, że abba oznacza ‘tato’. To jest jedno ze znaczeń, ale wyraz ma znacznie szersze znaczenie. Syn zwracał się do swego ojca używając słowa abba, ale także student zwracał się do swego nauczyciela używając tego samego wyrazu. Wyraz abba wyraża bliskość emocjonalną, ale jednocześnie podkreśla respekt i szacunek.

Wyraz abba występuje trzy razy w Nowym Testamencie: Jezus używa go raz (Mk. 14,36) oraz Apostoł Paweł używa to też dwa razy (Rz. 8,15; Gal. 4,6).

W każdym przypadku znajdujemy w greckim tekście najpierw aramejskie abba, a od razu po tym greckie tłumaczenie ‘ojcze’. Dlaczego? Nie było koniecznym używanie aramejskiego wyrazu w greckim tekście, ale widocznie było to ważne. Wskazuje na to, że wyraz abba miał ważne znaczenie dla pierwszych chrześcijan.

Źródło: Augustinus nr. 51, 2019